آرد گندم یکی از اولین مواد غذایی است که توسط انسان‌ها در دوران باستان استفاده شده است. از زمان‌های بسیار دور، انسان‌ها غلات را به صورت دستی خرد کرده و آرد تهیه می‌کردند. با پیشرفت فناوری، دستگاه‌های آسیاب‌سازی ابداع شدند که تولید آرد را به میزان زیادی افزایش دادند.

انواع آرد گندم

• آرد  کامل یا آردگندم سبوس دار :آردی که از پودر شدن دانه کامل گندم بدون هیچ گونه فراوری تولید می شود و حاوی فیبر بالا است. بهترین روش برای اطمینان از کامل بودن آرد این است که دانه های گندم را تهیه کرده و به آسیاب ببرید تا برایتان آرد کنند.
• آرد جوانه گندم : آردی که از خشک کردن و پودر کردن گندم جوانه زده بدست می آید و حاوی فیبر بالاست.
• آرد سمولینا : آرد سمولینا مخصوص تهیه ماکارونی است و از نوع خاصی از گندم به نام دروم تهیه می شود. ذرات این آرد درشت تر از سایر آرد ها است و پروتئین بیشتری دارد ولی بدون سبوس است.
• آرد سفید : آردی که پوسته گندم یا سبوس گندم از آن جدا شده و صرفا از قیمت درونی یا نشاسته گندم تهیه شده است و بدون فیبر است. میزان جدا کردن سبوس از آرد سفید بسته به کاربری آن درجات مختلفی دارد.
• آردهای سفید استفاده شده برای تهیه نان به خصوص نان سنگک و بیسکویت ها حاوی مقدار کمی سبوس گندم هستند ولی انواع آرد قنادی کم ترین میزان سبوس را در بین آرد های سفید دارند به خصوص آردی که برای تولید زولبیا و بامیه استفاده می شود که به آرد درجه ۱ قنادی یا سه ستاره معروف است تا حد امکان سبوس گندم از آن جدا شده است.

معرفی انواع آرد برای پخت و پز

هر ۱۰۰ گرم گندم حاوی مواد مغذی زیر است :  

کالری      ۳۴۰
فیبر غذایی     ۱۳.۱ گرم
پروتئین     ۹.۶ گرم
کربوهیدرات     ۷۴.۷۸ گرم
چربی     ۱.۲ گرم
نیاسین یا ویتامین  B۳      ۵.۳۴۷  میلی گرم معادل ( ۳۳ درصد نیاز روزانه )
تیامین یا ویتامین B۱      ۰.۲۹۷ میلی گرم ( ۲۵ درصد )
پانتونیک اسید یا ویتامین  B۵        ۱.۰۱۱ میلی گرم ( ۲۰ درصد )
ریبو فلاوین یا ویتامین B۲      ۰.۱۸۸ میلی گرم ( ۱۴ درصد )
پیریدوکسین یا ویتامین B۶      ۰.۱۹۱ میلی گرم ( ۱۱ درصد )
فولات یا ویتامین B۹      ۲۸ میکروگرم ( ۷ درصد )
کولین     ۳۱.۲ میلی گرم ( ۶ درصد )
منگنز     ۳.۳۹۹ میلی گرم ( ۱۴۸ درصد )
مس     ۰.۴۷۵ میلی گرم ( ۵۳ درصد )
روی     ۲.۹۶ میلی گرم ( ۲۷  درصد )
سلنیم     ۱۲.۷ میکروگرم ( ۲۳ درصد )
آهن     ۳.۷۱ میلی گرم ( ۲۱ درصد )
پتاسیم     ۳۹۴ میلی گرم ( ۱۶ درصد )
منیزیم     ۱۱۷ میلی گرم ( ۹ درصد )
فسفر     ۳۲۳ میلی گرم ( ۷ درصد )

خواص آرد گندم سبوس دار

زمانی که از خواص آرد گندم برای بدن و فواید آن صحبت می شود در واقع منظور خواص آرد گندم سبوس دار است ، اغلب مواد مغذی ویتامین های مفید گندم در سبوس آن قرار گرفته است و جدا کردن سبوس باعث به جای ماندن بخش نشاسته ای و از بین رفتن بخش بسیار مهم خواص گندم می شود.

آرد سبوس دار در اصطلاح صنعتی به آردی گفته می شود که سبوس گیری آن کمتر از ۱۵ درصد باشد. آرد  گندم سبوس دار رنگی تیره دارد و به عنوان آردگندم کامل شناخته می شود و به همین دلیل پرطرفدار است.

سبوس گندم به عنوان یک درمان موثر برای بیمارانی که از یبوست مزمن و اختلالات روده بزرگ رنج می بزند شناخته شده است. از آنجا که آرد گندم مورد استفاده از صنایع غذایی بدون سبوس است و حتی مواردی که به عنوان آرد سبوس دار شناخته می شود درصد سبوس بسیار کمی دارند ، سبوس گندم به طور جداگانه بسته بندی و به فروش می رسد.

براساس گفته پژوهشگران سبوس گندم غنی ترین منبع غذایی حاولی فیبر و الیاف مورد نیاز برای سلامت کلی بدن و دستگاه گوارش است. مصرف آرد گندم سبوس دار یا سبوس گندم می تواند از نظر سلامت برای بدن فواید زیادی داشته باشد از جمله :

– سرشار از فیبر و مواد مغذی

– پیش گیری از پیری زودرس

– بهبود متابولسیم

– پیش گیری و کاهش احتمال ابتلا به بیماری های قلبی عروقی

– پیش گیری از بیماری انسداد عروق کرونر

– کاهش سرطان کولون و راست روده

– کنترل چاقی

– پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع ۲

– کاهش التهاب مزمن

– پیشگیری از سنگ کیسه صفرا

– بهبود حرکات روده

– پیشگیری از آسم کودکی

– کاهش علایم یائسگی

خواص آرد گندم برای کودکان

برای بهره مندی از خواص آرد گندم برای کودکان به خصوص نوزادان باید سعی کنید از آرد گندم سبوس دار  یا آرد جوانه گندم استفاده کنید.

بهترین روش استفاده از آرد گندم برای نوزاد یا کودک عزیز شما تهیه فرنی با آرد گندم است.

۱ قاشق مربا خوری آرد گندم سبوس دار را با ۲ استکان شیر مخلوط کنید و روی حرارت ملایم مدام هم بزنید تا غلیظ شود.

اگر می خواهید فرنی را برای نوزاد تهیه کنید نیاز به افزودنی های دیگر نیست ولی برای طعم دادن بیشتر به فرنی بعد از غلیظ شدن  می توانید ۵۰ گرم کره و ۱ پینچ نمک و ۱ قاشق مرباخوری شکر هم به آن اضافه کنید و هم بزنید شکر و کره حل شود و از روی حرارت بردارید.

خواص آرد گندم برای پوست

آرد گندم خاصیت روشن کنندگی برای پوست دارد و می توانید از آن در ترکیب انواع ماسک های روشن کننده و سفید کننده پوست استفاده کنید.آردگندم کمک میکند چربی طبیعی پوست برگردد و پوستی سفیدو شفاف داشته باشید.

ماسک روشن کننده آرد گندم و روغن گل رز

مقداری آردگندم را با ترکیب ۳ به ۱ ، آب و روغن گل رز خمیر کرده و روی پوست صورت یا دست و پا بمالید و بگذارید کاملا خشک شود و سپس آبکشی نمایید.

ماسک سفید کننده صورت آرد گندم با شیر

۲ قاشق غذاخوری آردگندم ، یک چهارم قاشق غذاخوری زردچوبه و ۲ قاشق غذاخوری شیررا مخلوط کرده و به مدت ۲۰ دقیقه روی صورت بگذارید و سپس با آب سر بشویید.

استفاده از این ماسک هفته ای ۲ بار باعث می شود رنگدانه های پوست و لک های آکنه کاهش پیدا کرده و پوستتان درخشان و با طراوت شود.

اسکراب بدن آرد گندم

شما می توانید از اسکراب بدن آردگندم برای لایه برداری پوست و روشن تر شدن رنگ کلی پوست استفاده کنید. ۲ قاشق غذاخوری آرددگندم را با ۱ قاشق پودر چوب صندل یا پودر قهوه اسپرسو یا ترک که قبلا عصاره اش گرفته شده ، یک سوم قاشق چایخوری زردچوبه و ۱ قاشق غذاخوری پودر دال عدس درشت و نصف فنجان عسل یا ۱ لیوان گلاب مخلوط کنید تا مواد حالت خمیری بگیرد.

اسکراب را روی بدن بمالید و ۵ دقیقه اساژ بدهید و سپس ۲۰ دقیقه صبر کنید و با آب سرد آبکشی نمایید.

باز کردن منافذ پوست با ماسک آرد گندم

۲ قاشق غذاخوری آردگندم را با ۲ قاشق غذاخوری ماست مخلوط کنید ، اگر خمیر بیش از حد سفت بود می توانید کمی آب جوش اضافه کنید.

ماسک را روی صورت بکشید و بعد از ۲۰ دقیقه بشویید.

این ماسک برای پوست هایی که منافذشان بسته شده است بسیار عالی است و می تواند چربی ها و آلودگی های جمع شده در منافذ پوستی را بیرون بکشد.

عوارض آرد گندم

زمانی که از مضرات آردگندم صحبت می شود منظور آرد سفید گندم است که بخش مفید آن یعنی پوسته گندم که حاوی فیبر ، الیاف، پروتئین و مواد معدنی و ویتامین ها است از آن جدا شده ا ست.

با جدا شدن سبوس از گندم ، در واقع فواید و ریزمغذی های گندم از آن جدا ،  فقط بخش نشاسته ای داخل گندم باقی می ماند و آرد سفید تولید می شود که برای تهیه انواع نان ، کیک ، شیرینی ، بیسکویت و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.

زیاده روی در مصرف آرد سفید می تواند با مضراتی برای بدن همراه باشد از جمله :

اسیدی شدن خون

سطح PH بدن انسان باید حدود ۴.۷ باشد. زیاده روی در مصرف آردسفید گندم می تواند باعث اسیدی شدن خون شود.  اسیدی شدن PH بدن منجر به افزایش التهاب ، تضعیف سیستم ایمنی بدن و کاهش استحکام استخون ها می شود.

بالا رفتن قند خون

زیاده روی در مصرف مواد غذایی تولید شده با آرد سفید گندم به دلیل وجود نشاسته زیاد می تواند برای سلامت بدن مضر باشد. آمیلوپکتین A ، کربوهیدرات گندم است که به راحتی می تواند  سطح قند خون را افزایش بدهد. مصرف دو برش نان سفید می تواند به اندازه چند شاخه نبات یا ۶ قاشق چای خوری شکر ، قند خون را افزایش دهد.

افزایش التهاب بدن

زیاده روی در مصرف غلات تصفیه شده و بدون سبوس می تواند باعث بروز التهاب مزمن در بدن شود.

بالا رفتن های مداوم قند خون در اثر مصرف مواد نشاسته ای به مرور زمان باعث ایجاد بیماری قندی، بیمارهای التهابی از جمله آرتریت و بیماری های قلبی می شود.

اختلال متابولیسمی

یکی از مضرات زیاده روی در مصرف آرد سفید گندم ، اختلالات متابولیسمی است که در نهایت منجر به افزایش ذخیره چربی در بدن خواهد شد.

مصرف زیاد آرد گندم سفید باعث بالا رفتن شاخص قند خون در بدن و در نتیجه کاهش چربی سوزی و ذخیره شدن چربی در بدن و افزایش وزن خواهد شد.

مشکلات دستگاه گوارش

مصرف همزمان آرد سفید گندم با سایر مواد خوراکی باعث می شود که هنگام هضم ، ۸۰ درصد فیبر مواد غذایی را از دست بدهید.

التهاب ناشی از گندم در روده ها باعث می شودکه روده نتواند از خواص فیبرهای غذایی استفاده کند و در نتیجه قادر به سم زدایی و تمیز کردن دیواره هایش نخواهد بود و به مرور دچار اختلال کارکردی می شود.

آلرژی غذایی

پروتئین موجود در گندم ، به نام گلوتن شناخته می شود که خاصیت ارتجاعی دارد ، همین خاصیت ارتجاعی باعث ایجاد بافت نرم نان می شود.

برخی از افراد به گلوتن آلرژی دارند که در صورت عدم تشخیص می تواند منجر به بیماری سختی شود.

در مجموع، آردگندم دارای خواص زیادی است که می‌تواند به بهبود سلامتی کمک کند، اما مصرف بیش از حد آن و همچنین حساسیت‌ها و آلرژی‌های مربوط به گلوتن و پروتئین‌های موجود در آن، ممکن است عوارضی برای برخی افراد به همراه داشته باشد. انتخاب صحیح میزان مصرف و توجه به نیازهای بدنی، می‌تواند به بهره‌مندی از خواص مفید آرد گندم بدون بروز عوارض منفی کمک کند.

آردگندم، علاوه بر نقش‌های غذایی و کاربردی در تهیه انواع نان، کیک و غذاهای مختلف، در برخی زمینه‌های پزشکی نیز به کار می‌رود. در ادامه به بررسی چند نمونه از این کاربردها می‌پردازیم.

1. تولید محصولات آرایشی و بهداشتی

آردگندم به عنوان یکی از مواد اولیه در تولید برخی از محصولات آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پروتئین‌های موجود در آرد گندم می‌توانند به تقویت پوست و مو کمک کنند و در ترکیبات کرم‌ها، شامپوها و لوسیون‌ها به کار روند.

2. ماسک‌های پوستی طبیعی

آردگندم به عنوان یکی از مواد پایه در تهیه ماسک‌های طبیعی پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مخلوط آرد گندم با عسل، شیر و دیگر مواد طبیعی می‌تواند به ترمیم و بهبود بافت پوست کمک کند و ظاهری جوان‌تر به آن ببخشد.

3. تسکین سوختگی‌ها و التهابات پوستی

در برخی از درمان‌های خانگی، آرد گندم به عنوان ماده‌ای برای تسکین سوختگی‌ها و التهابات پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مخلوط آردگندم با آب یا روغن‌های طبیعی می‌تواند به کاهش التهاب و درد در نواحی آسیب‌دیده کمک کند.

4. درمان گوارشی

در برخی طب‌های سنتی، آردگندم به عنوان یکی از مواد مورد استفاده در تهیه داروهای گوارشی به کار می‌رود. فیبرهای موجود در آردگندم می‌توانند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و پیشگیری از مشکلاتی مانند یبوست کمک کنند.

خلاصه

اگرچه آردگندم بیشتر به عنوان ماده‌ای غذایی شناخته می‌شود، اما کاربردهای آن در زمینه‌های آرایشی، بهداشتی و حتی درمان‌های خانگی نیز قابل توجه است. با توجه به خواص طبیعی و مواد مغذی موجود در آرد گندم، می‌توان از آن به عنوان یک ماده چندکاره در حوزه‌های مختلف بهره‌برداری کرد.